Ontdek de grenzen van vrije wil
In het hart van onze academische missie staat vrijheid centraal: vrij van dogma's, vrij om meningen te vormen en uit te drukken, vrij om het eigen leven in te richten. Maar is vrije wil werkelijk vrij, of slechts een illusie?
Het is een vraag waar Stuart Derbyshire, professor in de psychologie aan de Faculty of Arts and Culture van de Universiteit van Singapore zich al een tijd over buigt. In zijn KIIP-lezing op 8 mei geeft hij uitleg en duiding over de stand van zaken, waarbij hij zal putten uit zijn onderzoek naar vrije wil en wat onze hersenen ons daarover leren en waarbij hij psychologie combineert met neuro-imaging.
De vraag of we een vrije wil bezitten, is er een die filosofen al lang bezighoudt. Sinds een tijdje mengt ook de neurologie zich in de discussie. En wat neurologen ontdekken, is dat vrije wil – bijvoorbeeld bij zoiets eenvoudigs als de beslissing een glas water te grijpen – op zijn minst een dubieus gegeven is.
Het cruciale element hierbij is de "bereidheidspotentiaal" of RP: een meetbare elektrische activiteit in de hersenen die optreedt voordat een persoon zich bewust wordt van zijn of haar beslissing om te bewegen. Dit suggereert dat de beslissing om te bewegen al door de hersenen is genomen voordat we ons er bewust van worden, iets dat tegen het traditionele idee van vrije wil ingaat, namelijk dat we bewust beslissingen nemen en vervolgens handelen. Of speelt hier iets anders, en blijft het idee van vrije wil uiteindelijk toch overeind? Stof voor een bijzonder interessante lezing, zeker voor al wie betrokken is bij een universiteit als de onze, die vrijheid van denken en handelen hoog in het vaandel voert.
De lezing is een onderdeel van PACT, het publieksprogramma van de VUB. Alicja Gescinska, filosoof, schrijver en curator van PACT, gaat na de lezing een gesprek aan met Stuart Derbyshire waarbij ook het publiek betrokken wordt. Het gesprek wordt gemodereerd door professor Cornelis Johannes Schilt, initiatiefnemer van de lezingenreeks ‘Kennis in internationaal perspectief’ (KIIP).